آندومتریوز یک بیماری دردناک است که می تواند زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که به اندومتریوز مبتلا هستید، بافتی شبیه به لایه داخلی رحم در سایر نقاط شکم و ناحیه لگن شما رشد می کند. اندومتریوز می تواند باعث قاعدگی های دردناک و سنگین و همچنین مشکلات باروری شود.
آندومتریوز چیست؟
آندومتریوز شرایطی است که در آن بافتی شبیه به پوشش رحم در سایر قسمت‌های بدن شما رشد می‌کند. هنگامی که این بافت در مکان های نامناسب رشد می کند، می تواند باعث شود که علائم ناراحت کننده ای را تجربه کنید که می تواند بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد. برخی از افراد مبتلا به آندومتریوز نیز مشکلاتی برای باردار شدن دارند.
آندومتر پوشش داخلی رحم شماست. این بافت همان چیزی است که در طول دوره قاعدگی می ریزید. اندومتر را به عنوان لایه هایی از بافت در نظر بگیرید که در امتداد پوشش داخلی رحم شما ایجاد می شود. وقتی پریود می‌شوید، این لایه‌ها از دیواره‌های رحم می‌افتند و بدنتان را ترک می‌کنند. اگر باردار شوید، آندومتر به حمایت از مراحل اولیه رشد کمک می کند.
بیشتر بخوانید: سرطان تخمدان
هنگامی که شما آندومتریوز دارید، بافت مشابه آندومتر روی سایر اندام ها یا ساختارها رشد می کند. این بافت می تواند در شکم، لگن یا حتی سینه شما رشد کند. این بافت از نظر هورمونی حساس است و می تواند در طول چرخه قاعدگی شما ملتهب شود. این نواحی از بافت مشابه آندومتر می توانند باعث کیست تخمدان، ضایعات سطحی، ندول های عمیق تر، چسبندگی (بافتی که اندام های شما را به هم متصل می کند) و بافت اسکار در بدن شما ایجاد کنند.
چند ناحیه که در آن می توانید به اندومتریوز مبتلا شوید عبارتند از:
- خارج و پشت رحم شما.
- لوله های فالوپ.
- تخمدان ها
- واژن.
- صفاق (پوشش داخلی شکم و لگن).
- مثانه و حالب.
- روده ها
- رکتوم.
- دیافراگم (عضله ای در نزدیکی قفسه سینه که نقش مهمی در تنفس دارد).
آندومتریوز چقدر جدی است؟
اندومتریوز یک بیماری شایع است که می تواند در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کند. این می تواند باعث درد طولانی مدت، اختلال در چرخه قاعدگی و مشکلات باروری شود. علائم آندومتریوز اغلب با درمان قابل کنترل است.
چه کسانی ممکن است به اندومتریوز مبتلا شوند؟
آندومتریوز عارضه‌ای است که بیشتر افراد بین ۲۵ تا ۴۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین ممکن است در سنین نوجوانی برای افراد جوان‌تر نیز اتفاق بیفتد. اگرچه بسیاری از افراد پس از یائسگی علائم آندومتریوز آن ها تسکین می یابد، اما همچنان می تواند باعث ناراحتی و درد شود.
برخی از عوامل خطر آندومتریوز چیست؟
عواملی وجود دارند که می توانند شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اندومتریوز قرار دهند. این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سابقه خانوادگی آندومتریوز
- سنی که برای اولین بار پریود می شوید. افرادی که قاعدگی را قبل از ۱۱ سالگی شروع می کنند ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند.
- طول چرخه قاعدگی شما (زمان کوتاه‌تر بین قاعدگی‌ها) و مدت زمان جریان (چند روز خونریزی).
- نقص در رحم یا لوله های فالوپ.
آیا اندومتریوز ژنتیکی است؟
اگرچه متخصصان علت دقیق آندومتریوز را نمی‌دانند، اما ارتباطی بین سابقه خانوادگی این بیماری و افزایش خطر ابتلا به آن در برخی مواقع مشاهده می‌کنند. اگر فرد دیگری در خانواده شما مادر، مادربزرگ یا خواهر شما مبتلا به اندومتریوز است، در مورد خطر بیماری خود با پزشک خود صحبت کنید.
چه چیزی باعث آندومتریوز می شود؟
علت آندومتریوز ناشناخته است. هنگامی که به آندومتریوز مبتلا هستید، بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در مکان های نامناسبی رشد می کند. هنگامی که در مکان هایی مانند خارج رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها، روده و داخل حفره لگن ایجاد می شود، می تواند علائم دردناکی ایجاد کند. این درد با افزایش التهاب و اغلب فیبروز و چسبندگی مرتبط است.
هنگامی که بافت آندومتر مانند خارج از رحم شما رشد می کند، می تواند باعث ایجاد بافت اسکار (چسبندگی) شود. این بخش‌های بافت اسکار می‌توانند اندام‌های شما را به هم جوش دهند. اتصالاتی بین آن ها ایجاد کنند که معمولاً وجود ندارند. این می تواند منجر به ناراحتی و درد شود.
علائم اندومتریوز چیست؟
علائم زیادی با اندومتریوز مرتبط است. علامت اصلی درد است. این درد می تواند شدید یا خفیف باشد. معمولاً می تواند در شکم، ناحیه لگن و کمر احساس شود. اگرچه اندومتریوز یک بیماری شایع است، اما همه افراد علائم را تجربه نمی کنند. گاهی اوقات، ممکن است آندومتریوز داشته باشید و تا زمانی که در طی یک روش دیگر یا بررسی ناباروری مشخص نشود، ندانید.
افرادی که علائم آندومتریوز را تجربه می کنند ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
- دردهای قاعدگی بسیار دردناک.
- درد شکم یا کمردرد در طول قاعدگی یا در بین قاعدگی.
- درد هنگام رابطه جنسی
- خونریزی شدید در طول قاعدگی یا لکه بینی (خونریزی خفیف) بین پریودها.
- ناباروری (مشکل باردار شدن).
- حرکات روده دردناک.
هیچ ارتباطی بین علائم آندومتریوز و شدت بیماری وجود ندارد. برخی از افراد ممکن است
لکه های اندومتریوز بسیار کمی داشته باشند و همچنان درد شدیدی را تجربه کنند. افراد دیگر ممکن است آندومتریوز شدید داشته باشند، اما درد زیادی را تجربه نکنند.
اولین علائم آندومتریوز چیست؟
بسیاری از افراد در طول دوره های آندومتریوز درد را تجربه می کنند. این درد اغلب در شکم، کمر و ناحیه لگن احساس می شود. پریودها همچنین می‌توانند سنگین‌تر از معمول باشند و ممکن است بین سیکل‌ها لکه‌بینی (خونریزی خفیف) وجود داشته باشد.
آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود؟
در بسیاری از موارد، تشخیص اندومتریوز با علائم شما شروع می شود. قاعدگی های دردناک و سنگین ممکن است باعث شود که با پزشک خود تماس بگیرید. یک بار در یک قرار ملاقات، پزشک شما معمولاً یک Ob-Gyn ممکن است با پرسیدن سابقه پزشکی شخصی شما، در مورد بارداری های قبلی و اگر افراد دیگری در خانواده شما مبتلا به آندومتریوز هستند، شروع کند.
پزشک شما ممکن است معاینه لگن انجام دهد. اگر پزشک شما به اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد، احتمالاً تصویربرداری از لگن را با سونوگرافی انجام می‌دهد. بسته به علائم، نتایج معاینه فیزیکی و سونوگرافی، ممکن است MRI برای نقشه برداری بیشتر آندومتریوز نیز تجویز شود. لاپاراسکوپی ممکن است هم برای تشخیص قطعی و هم برای درمان پیشنهاد شود. این می تواند یک راه مفید برای تایید آندومتریوز باشد زیرا جراح شما که این روش را انجام می دهد می تواند از یک دوربین کوچک (لاپاروسکوپ) برای مشاهده داخل بدن شما استفاده کند. ممکن است در طی این روش بیوپسی (نمونه بافت کوچک) گرفته شود. بیوپسی برای تایید تشخیص به آزمایشگاه ارسال می شود.
گاهی اوقات به طور تصادفی آندومتریوز را پیدا می کنید. همه افرادی که آندومتریوز دارند علائمی را تجربه نمی کنند. در این موارد، پزشک شما ممکن است این وضعیت را در طی یک روش دیگر کشف کند.
درمان اندومتریوز چیست؟
پزشک شما به ایجاد برنامه درمانی برای آندومتریوز بر اساس چند عامل از جمله موارد زیر می پردازد:
- شدت اندومتریوز شما
- برنامه های شما برای بارداری های آینده
- سن شما.
- شدت علائم شما (اغلب درد).
در بسیاری از موارد، برنامه درمانی شما در درجه اول بر مدیریت درد و بهبود مشکلات باروری متمرکز است (اگر برای بارداری آینده برنامه ریزی می کنید). این کار را می توان از طریق داروها و جراحی انجام داد.
داروها اغلب برای کمک به کنترل علائم اندومتریوز استفاده می شوند. این ها می تواند شامل داروهای ضد درد و هورمون درمانی باشد.
گزینه های هورمونی برای سرکوب این بیماری می تواند شامل موارد زیر باشد:
کنترل بارداری: اشکال مختلفی از گزینه‌های سرکوب هورمونی وجود دارد، از جمله گزینه‌های ترکیبی با استفاده از استروژن و پروژسترون یا گزینه‌های فقط پروژسترون. این داروها به اشکال مختلف از جمله قرص های ضد بارداری خوراکی، پچ، حلقه واژینال، شات ضد بارداری، ایمپلنت Nexplanon یا IUD وجود دارند. این درمان هورمونی اغلب به افراد کمک می کند قاعدگی های سبک تر و کمتر دردناکی داشته باشند. این ها برای بیمارانی که اقدام به بارداری می کنند، مناسب نیستند.
بیشتر بخوانید: سرطان رحم
اندومتریوز یک بیماری مزمن در نظر گرفته می شود. بسیاری از افراد پس از جراحی تسکین درد آندومتریوز را تجربه می کنند، اما علائم ممکن است در عرض چند سال عود کنند. شدت اندومتریوز شما می‌تواند در بازگشت سریع آن پس از جراحی نقش داشته باشد. پزشک شما ممکن است ترکیب یک روش جراحی با داروها را برای بهترین نتیجه پیشنهاد دهد. پزشک شما ممکن است فیزیوتراپی کف لگن را با یا بدون دارو برای درد عصب مرکزی توصیه کند.
گزینه های جراحی برای درمان اندومتریوز
لاپاراسکوپی: در این روش، جراح شما یک برش بسیار کوچک (کمتر از ۱ سانتی متر) در شکم شما ایجاد می کند و یک ابزار لوله مانند نازک به نام لاپاراسکوپ را در بدن شما قرار می دهد. از این ابزار می توان برای دیدن داخل بدن و شناسایی اندومتریوز با دوربینی با کیفیت بالا استفاده کرد. سپس می توان از ابزارهای ۵ میلی متری اضافی برای برداشتن ضایعات استفاده کرد.
هیسترکتومی: در موارد شدید، در صورت داشتن سایر شرایط رحمی مانند آندومترمیوز و تمایل شما برای باروری در آینده، جراح شما ممکن است بر اساس میزان اندومتریوز و بافت اسکار موجود، برداشتن رحم را پیشنهاد دهد. اگر هیسترکتومی انجام می دهید، مناطق اندومتریوز همچنان باید برداشته شوند تا تسکین درد شما بهینه شود.
اگر آندومتریوز دارید و در تلاش برای بارداری هستید، لقاح آزمایشگاهی (IVF) ممکن است به شما در رسیدن به این هدف کمک کند.
