هیستروکتومی رحم یک روش جراحی درمانی برای برداشتن رحم می باشد و در مواردی که بیمار به روش های درمانی غیر تهاجمی پاسخ نداده است و هم چنین انواع خاصی از سرطان و عفونت به کار گرفته می شود. این عمل در بین زنان بین ۴۰ تا ۵۰ سال شایع می باشد. با انجام عمل هیستروکتومی رحم فرد دیگر عادت ماهانه را تجربه نخواهد کرد و یائسه می شود به همین دلیل امکان بارداری نیز وجود ندارد . در این عمل در بیشتر موارد رحم به طور کامل برداشته می شود و هم چنین ممکن است بنا به تشخیص پزشک متخصص ،تخمدان ها و لوله های فالوپ را در حین انجام عمل خارج کنند.
انواع جراحی هیستروکتومی رحم
نوع جراحی هیستروکتومی و روش جراحی به اندازه ی رحم ، نوع بیماری و چندین عامل دیگر بستگی دارد که در نهایت، روش جراحی هیستروکتومی رحم بنا به تشخیص پزشک می باشد. روش های جراحی هیستروکتومی رحم به شرح زیر می باشد..
- شکمی
- واژینال
- لاپاراسکوپی
- رباتیک
- این روش معمولا هنگام برداشتن تخمدان ها و لوله های فالوپ در مواردی که فرد مبتلا به بیماری آندومتریوز ، سرطان و یا در مواردی مبتلا به فیبروم های بزرگ باشد مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش فرد بعد از عمل بین ۲ تا ۳ شب در بیمارستان می ماند و بهتر است حداقل یک ماه فعالیت های خود را کاهش دهد.
- این روش در موارد ابتلا به افتادگی رحم و یا عمل ترمیم واژن به کار گرفته می شود . در روش جراحی هیستروکتومی رحم از طریق واژینال، فرد هیچ جای زخم قابل مشاهده ای را تجربه نمی کند و از بین عمل های جراحی هیستروکتومی کمترین درد را نیز دارد. در این روش نیاز است بیمار حداکثر یک شب بعد از عمل در بیمارستان بماند و یک ماه فعالیت های خود را کاهش دهد
- در روش لاپاراسکوپی برش های بسیار کوچک در قسمت تحتانی شکم ایجاد می شود . جراح یک لاپاراسکوپ و یک لوله نازک و قابل انعطاف که دارای دوربین است از طریق یک برش در ناف وارد می کند و رحم در بخش هایی از طریق لوله لاپاراسکوپ از طریق واژن برداشته می شود. در این روش جراحی هیستروکتومی رحم زخم های کوچک بر روی پوست شکم باقی می ماند و فرد لازم است یک شب بعد از عمل در بیمارستان بماند.
- جراحی هیستروکتومی رحم رباتیک با ایجاد چهار تا پنج برش در شکم ایجاد می شود تا ورود بازوهای رباتیک باریک و ابزارهای جراحی کوچک برای دسترسی به رحم امکان پذیر شود. بیشتر بخوانیم: سرطان واژن
عمل هیستروکتومی رحم در چه مواردی انجام می شود؟
عمل هیستروکتومی رحم می تواند به دلایل مختلفی و بنا به تشخیص پزشک باشد که به چند مورد آنها اشاره می شود:
- افتادگی رحم:
افتادگی رحم زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها و بافت لگن فرد ضعیف شده باشد و همین امر باعث می شود که رحم به داخل واژن افتاده و در برخی موارد از دهانه واژن نیز خارج شود . این امر بین زنان ۵۰ تا ۸۰ سال شایع می باشد . از دلایل افتادگی رحم زایمان طبیعی بیشترین آمار را دارد و بعد از آن چاقی یکی از عوامل مهم بروز افتادگی رحم می باشد.
- فیبروم رحم
فیبروم ها توده های غیرسرطانی و خوش خیم هستند که در داخل یا اطراف رحم ایجاد می شوند از علایم وجود فیبروم در رحم دردهای پریودی و دوره های سنگین پریودی ، درد شکم ، درد پایین کمر و تکرر ادرار را میتوان اشاره کرد. در بسیاری از موارد نیز فیبروم ها بی علامت و بی آزار هستند.
- آندومتریوز
در بیماری آندومتریوز بافتی شبیه به لایه داخلی رحم در جاهایی مانند تخمدان ها و لوله های فالوپ شروع به رشد می کنند . ژنتیک یکی از عوامل مهم در بروز بیماری اندومتریوز می باشد. از علائم اصلی ابتلا به آندومتریوز درد لگن که در دوران عادت ماهانه بدتر می شود ، درد در حین رابطه ی جنسی ، مشکل باردار شدن و پریود های سنگین می باشد.
- سرطان رحم ، دهانه رحم
در صورت بروز سرطان رحم و اندومتریوز برداشتن رحم و عمل هیستروکتومی رحم می تواند یکی از اقدامات اولیه برای درمان باشد
- ضخیم شدن دیواره ی رحم
عوارض عمل هیستروکتومی رحم
عمل هیستروکتومی رحم مانند هر عمل جراحی دیگری دارای عوارضی می باشد که به طور کلی به سن فرد ، شرایط جسمانی بیمار و … بستگی دارد در ادامه به برخی از این عوارض اشاره خواهد شد.
- لخته شدن خون
- عفونت
- یائسگی زودرس
- ناباروری
- نارسایی تخمدان
- افسردگی
- مشکلات واژن
- و….
آمادگی برای عمل هیستروکتومی رحم و اقدامات لازم
نوع عمل هیستروکتومی رحم جهت آمادگی برای عمل مهم می باشد . در صورتی که عمل جراحی به منظور برداشتن رحم ناشی از سرطان باشد تکنیک و رویکرد جراح متفاوت بوده فلذا انجام آزمایش های زیر توصیه می شود:
- تست پاپ اسمیر به منظور بررسی سلولهای غیر نرمال و یا سرطان رحم مورد استفاده قرار می گیرد.
- نمونه برداری از آندومتر به منظور بررسی سلول های غیر طبیعی یا سرطان آندومتر
- سونوگرافی لگن که با کمک آن می توان اندازه رحم فیبروم کیست های تخمدان و … را بررسی کرد.
و سایر اقدامات جهت حفظ بهداشت و عدم ابتلا به عفونت پیش از عمل
اقدامات لازم پس از عمل هیستروکتومی رحم
عمل هیستروکتومی رحم مانند هر عمل جراحی دیگری نیاز به مراقبت هایی دارد که با همکاری بیمار با پزشک و رعایت الزامات پزشکی این عوارض سریعتر بهبود می یابد. پس از عمل هیستروکتومی رحم ممکن است چند روز تا چند هفته بیمار دارای ترشحات واژینال خونی باشد که در اینصورت بیمار باید هر گونه تغییر در شرایط بالینی خود را به پزشک اطلاع دهد. جای زخم های ناشی از برش پس از عمل هیستروکتومی رحم به تدریج بهبود می یابد. معمولا بین ۴ تا ۶ هفته بعد از عمل بیمار می تواند فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرد
